Obserwacja
rzeczywistości jest wstępnym etapem powstawania teorii ekonomii. Polega ona na
celowym, zmysłowym postrzeganiu interesującego nas obiektu badawczego, którym
jest szeroko rozumiany proces gospodarowania.
Obserwacja jest czynnością
ograniczoną postawionym celem i pomaga w poznaniu konkretnego problemu.
Otaczającą nas rzeczywistość analizujemy z pewnego punktu widzenia, wyłaniając
z całej masy zjawisk i procesów interesujące nas zależności. Czynność ta nie
jest oczywiście pozbawiona subiektywizmu, indywidualnego, często zaskakująco
odmiennego postrzegania tych samych kategorii.
Obserwator ma do czynienia
nie tylko z zaistniałymi faktami – obiekty badawcze postrzegamy, bowiem w
zależności od przyjętych założeń dotyczących sposobu obserwacji. Dysponujemy
przy tym już określoną wiedzą, która w praktyce okazuje się bardzo często
przyczyną trudnością w oddzieleniu obserwacji od interpretacji. W wyniku
obserwacji i wstępnej interpretacji faktów powstają miedzy innymi definicje i
klasyfikacje zarówno ze złożoności wspomnianych wyżej procesów, jak i
bogactwa zachowań podmiotów gospodarczych w podobnych sytuacjach.