Ceteris paribus w ekonomii.

Szerokie zastosowanie w teorii ekonomii ma założenie ceteris paribus  „przy innych czynnikach nie zmienionych". Pozwala ono wyeksponować i przeanalizować wpływ jednego lub kilku najważniejszych czynników określających daną zmienną (lub dane zjawisko) przy pominięciu innych, mniej istotnych determinant. Na przykład, funkcja popytu względem ceny przedstawia zależność między wielkością zapotrzebowania a ceną dobra przy założeniu , że inne czynniki określające wielkość popytu nie ulegają zmianie

      Ekonomista może jedynie na podstawie posiadanej wiedzy ekonomicznej i na podstawie obserwacji faktów uznać, że dane czynniki są najważniejsze dla wyjaśnienia interesującego go zagadnienia. Podejmuje, zatem ich badanie zakładając, że inne czynniki są stałe tzn. nie mają wpływu na te, które są przedmiotem jego zainteresowania. Jest to tzw. klauzula ceteris paribus. To łacińskie wyrażenie -odpowiadające mniej więcej polskiemu „ przy innych warunkach nie zmienionych „ -oznacza następujące postępowanie badawcze:, jeśli w sytuacji, gdy jakaś wielkość określana jest przez kilka czynników, chcemy uchwycić zależność między jej zmianami a zmianami tylko jednego z tych czynników, to przyjmujemy, że wszystkie pozostałe czynniki nie zmieniają się, a zatem nie oddziałuje w tym samym momencie na interesującą nas zmienną.

Zastosowanie  zasady „ ceteris paribus” pozwala wyeksponować i przeanalizować wpływ jednego lub kilku najważniejszych czynników określających daną zmienną bądź też dane zjawisko przy pominięciu innych, mniej istotnych determinant. Np. ogólną zasadą (zwaną prawem popytu) jest fakt, że przy wzroście ceny, ceteris paribus, wielkość zapotrzebowania na ten towar spada. Tak sformułowana zależność jest bardzo wiarygodna, gdyż pomija jednoczesny wpływ na popyt takich zmiennych jak: dochody, którymi dysponują osoby kupujące ten towar, indywidualne gusta i preferencje tych osób, ich ilość itp.

Założenia powinny być zatem wiarygodne i najbardziej jak to tylko możliwe oczyszczone z pozytywnego czy subiektywnego podejścia do zjawiska

     Jeżeli jesteśmy zainteresowani oddziaływaniem wprowadzonego podatku od benzyny na zużycie paliw, zastanowi  nas fakt, że w tym samym roku, w którym nałożono ów podatek, zmniejszyła się wielkość używanych przez gospodarstwa domowe samochodów, co nie będzie mieć zapewne jakiś wpływ na badane przez nas zużycie. Niemniej jednak, musimy starać się wyodrębnić efekt podatku, próbując sobie wyobrazić, co by się stało, gdyby „wszystkie inne czynniki pozostały niezmienne". Możemy dokonać obliczeń korygujących wpływ zmia­ny wielkości pojazdów. Jeżeli korekt takich nie wprowadzimy, nie będziemy mogli właściwie zrozumieć efektów opodatkowania benzyny.

Czy jednak zasada, ceteris paribus może być zawsze zachowana? W praktyce, przy gromadzeniu dla celów badawczych większych ilości danych błędu tego nie da się uniknąć.

Każda teoria ekonomiczna opiera się na określonych założeniach uprasz­czających. Większość praw ekonomii odnosi się do ściśle określonych warunków i w innych warunkach przestaje obowiązywać. Dlatego bardzo ważnym elementem poznawania różnych teorii jest analiza przesłanek, na których się one opierają, a zwłaszcza założeń upraszczających