Ustrój liberalny
to ustrój, w myśl którego gospodarka funkcjonuje tym lepiej im mniej czynności
gospodarczych zastrzeżonych jest dla instytucji, przedsiębiorstw państwowych, a
więc dostępnych każdemu obywatelowi oraz im mniej jest czynności nakazanych.
Ustrój
etatystyczny –
ustrój jest tym bardziej etatystyczny, a gospodarka jest tym bardziej
zetatyzowana im więcej czynności gospodarczych jest w niej zastrzeżonych dla
instytucji lub przedsiębiorstw państwowych oraz im więcej jest czynności
nakazanych.
Również w gospodarce liberalnej mogą istnieć państwowe
instytucje, przedsiębiorstwa wykonujące czynności gospodarcze, np. w kraju
funkcjonują państwowe przedsiębiorstwa handlu zagranicznego, a obok nich
istnieją bądź mogą istnieć niepaństwowe działające w tej dziedzinie, to
gospodarka taka jest liberalna. Przestanie nią być, gdy wydany zostanie zakaz
prowadzenia handlu przez przedsiębiorstwa niepaństwowe. Ustrój liberalny
pozostaje zatem w stosunku odwrotnym do etatystycznego. Im bardziej jest on
liberalny tym mniej etatystyczny. Krzywa ma kształt wklęsły, a jest to
spowodowane faktem, iż ustroje liberalne niezbyt różnią się między sobą ilością
czynności zastrzeżonych dla przedsiębiorstw, instytucji państwowych. Krzywa
opada na początku dość stromo, każdy kolejny system, mniej liberalny od
położonego wyżej przewiduje niewiele większą liczbę czynności objętych
państwowym monopolem.
Czynności zastrzeżone
dla państwa to takie, które są bądź wprost zawarowane odrębnymi przepisami,
bądź też z innych powodów wynika, że nie może ich wykonywać nikt oprócz
instytucji i przedsiębiorstw państwowych. Im bardziej ustrój jest etatystyczny
tym więcej ważnych działań jest w nim objętych nakazem, a im bardziej
liberalny, tym nakazów tych jest mniej. Krzywa jest
wypukła, co oznacza, iż w miarę spadku poziomu etatyzacji ustroju, ilość
działań nakazanych spada początkowo powoli, a dopiero po przekroczeniu progu
gospodarki
liberalnej
znacznie szybciej.